سایت دانشجو سرا

چکیده:

از جمله ملزومات حفظ تعادل در امنیت مالی و روحی زندگانی بشر، رعایت حقوق دیگران است. برهم زدن این تعادل در امور حقوقی و مدنی با ضمانت اجرای ویژه ی این حوزه، یعنی مسئولیت مدنی به جبران ها همراه است. این مسئولیت ممکن است مسبوق به وجود قرارداد بین وارد کننده ی زیان و خسارت دیده باشد یا نباشد. بسته به نوع آن، جبران خسارات ناشی از این دو نوع مسئولیت دارای آثار حقوقی مشابه و گاه متفاوتی می باشد. در این مورد، در نظام های حقوقی مختلف نیز به شیوه های متفاوت عمل می شود. به گونه ای که در برخی نظام های حقوقی، این دو نوع مسئولیت واحد هستند و آثار حاکم بر جبران خسارات را نیز یکی دانسته اند و در برخی نظام های دیگر، همچنان تفاوت بین این دو مسئولیت آشکار است.

مطالعات انجام گرفته نشان می دهد که باید در حقوق ایران به وحدت نظام مسئولیت ها قائل بود. همچنین باید جبران خسارت را سبب مملّک دانست، نه اینکه آن را صرفاً به حمایت از زیاندیده در قبال زیان وارده اختصاص داد. حکم جبران خسارت حکمی تأسیسی بوده و بر خلاف نظر مشهور، زمان تقویم خسارت، زمان صدور حکم قطعی دادگاه می باشد. غالباً ارزیابی خسارت در مسئولیت مدنی ناظر به گذشته است ولی در جبران خسارات ناشی از مسئولیت قراردادی، به آینده نیز نظر دارد.

 

کلید واژه ها: جبران خسارت، مسئولیت مدنی، مسئولیت قراردادی، مسئولیت قهری، خسارت مادی، خسارت معنوی.

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

مقدّمه.............................................................................................................................................................................. 1

بیان مسأله و اهمیت تحقیق......................................................................................................................................... 1

پرسش اصلی تحقیق............................................................................................................................................... 1

پرسش های فرعی تحقیق....................................................................................................................................... 2

فرضیات تحقیق........................................................................................................................................................... 2

سابقه و ضرورت انجام تحقیق.................................................................................................................................... 2

سابقه ی تحقیق....................................................................................................................................................... 2

ضرورت انجام تحقیق............................................................................................................................................ 3

اهداف انجام تحقیق.................................................................................................................................................... 3

كاربردهاي متصور از تحقيق....................................................................................................................................... 4

مراجع استفاده كننده از نتيجه ی پایان نامه............................................................................................................... 4

روش انجام تحقیق...................................................................................................................................................... 4

روش و ابزار گرد آوري اطلاعات......................................................................................................................... 4

روش تجزیه و تحلیل داده ها................................................................................................................................. 4

قلمرو تحقيق (زماني، مكاني، موضوعي)................................................................................................................... 5

جامعه ی آماری و روش نمونه گیری......................................................................................................................... 5

سازماندهی تحقیق....................................................................................................................................................... 5

 

فصل اول:کلیّات

گفتار اول: مفاهیم................................................................................................................................................... 7

بند اول: مسئوليت مدني................................................................................................................................... 7

الف) مسئوليت قراردادي........................................................................................................................... 13

ب) مسئوليت قهري................................................................................................................................... 15

گفتار دوم: اركان تحقق مسئوليت........................................................................................................................ 19

بند اول: اركان تحقق مسئوليت قهري............................................................................................................. 19

الف) فعل زيانبار (فعل زیانبار، ترك فعل)................................................................................................ 20

ب) ورود ضرر........................................................................................................................................... 21

ج) رابطه ی سببيت................................................................................................................................... 23

بند دوم: اركان تحقق مسئوليت قراردادي...................................................................................................... 24

الف) وجود قرارداد................................................................................................................................... 24

ب) تخلّف از تعهد.................................................................................................................................... 26

ج) ورود ضرر............................................................................................................................................ 28

د) رابطه ی سببیّت.................................................................................................................................... 29

گفتار سوم: مبنا و اهداف مسئوليت مدني........................................................................................................... 29

بند اول: مبانی مسئولیت مدنی....................................................................................................................... 30

الف) تقصیر................................................................................................................................................ 30

ب) خطر.................................................................................................................................................... 32

ج) استناد................................................................................................................................................... 33

د) تضمین حق........................................................................................................................................... 35

بند دوم: اهداف مسئوليت مدني..................................................................................................................... 36

الف) جبران خسارت................................................................................................................................ 36

ب) بازدارندگی......................................................................................................................................... 38

ج) حفظ نظم در جامعه............................................................................................................................ 40

گفتار چهارم: تعدّد يا وحدتِ نظام مسئوليت ها................................................................................................. 41

بند اول: نظريه تعدّد نظام مسئوليت ها........................................................................................................... 41

الف) تفاوت در هدف................................................................................................................................ 42

ب) تفاوت در مبنا و منبع مسئوليت......................................................................................................... 44

ج) تفاوت در نقش اراده........................................................................................................................... 45

د) تفاوت در تقصير................................................................................................................................... 46

ه) تفاوت در دامنه ی جبران خسارت...................................................................................................... 50

و) تفاوت در روند مطالبه ی خسارت....................................................................................................... 59

بند دوم: نظریه ی وحدت نظام مسئوليت ها................................................................................................. 62

الف) وحدت مبنا و منبع........................................................................................................................... 62

ب) وحدت هدف...................................................................................................................................... 65

ج) واحد بودن مفهوم تقصير..................................................................................................................... 65

د) وحدت گستره ی خسارت................................................................................................................... 68

ه) تشريفات يكسان جبران خسارت......................................................................................................... 73

و) آثار يگانگي نظام مسئوليت ها.............................................................................................................. 74

نتیجه گیری.......................................................................................................................................................... 80

 

فصل دوم: آثار حاکم بر نظام مسئولیت ها

گفتار اول: آثار خاص جبران خسارت................................................................................................................ 82

بند اول: حق و سبب مالکیت بودن جبران.................................................................................................... 83

الف) حق بودن جبران............................................................................................................................... 83

ب) مملک بودن جبران............................................................................................................................. 86

بند دوم: اعلامی یا تأسیسی بودن حکم جبران خسارت............................................................................... 92

بند سوم: قانون حاکم بر جبران خسارت...................................................................................................... 95

گفتار دوم: حق جبران خسارت.......................................................................................................................... 98

بند اول: اصل لزوم جبران كامل خسارت...................................................................................................... 99

بند دوم: لزوم رعايت توانايي و هزينه هاي عمل زيانبار.............................................................................. 100

گفتار سوم: شيوه هاي خاص جبران خسارت قراردادي................................................................................. 101

بند اول: حق حبس....................................................................................................................................... 102

بند دوم: حق خيار........................................................................................................................................ 104

بند سوم: بطلان يا عدم نفوذ قرارداد........................................................................................................... 105

بند چهارم: تعيين وجه التزام........................................................................................................................ 106

گفتار چهارم: جبران های زیان معنوی.............................................................................................................. 106

بند اول: لزوم جبران خسارت معنوی.......................................................................................................... 110

بند دوم: شیوه های جبران خسارات معنوی............................................................................................... 112

الف) منع تکرار فعل زیانبار.................................................................................................................... 113

ب) عذر خواهی...................................................................................................................................... 115

ج) اعاده ی حیثیت................................................................................................................................. 115

د) پرداخت نقدی.................................................................................................................................... 118

گفتار پنجم: جبران خسارت مادي.................................................................................................................... 119

بند اول: استرداد عین................................................................................................................................... 119

بند دوم: دادن مثل مال................................................................................................................................. 121

بند سوم: پرداخت قیمت.............................................................................................................................. 124

نتیجه گیری........................................................................................................................................................ 125

فهرست منابع و مأخذ....................................................................................................................................... 131