سایت دانشجو سرا

چکیده : با توجه به پیشرفت روز افزون رشته های علوم پزشکی و حساسیت اینگونه رشته ها به دلیل ارتباط مستقیم آنان با جان انسانها ، به نظر می رسد برای حفاظت از حقوق بیماران و حتی خود پزشکان جایگاه قراردادهای درمان آنگونه که باید مورد توجه سیاستگذاران و حقوقدانان کشورها واقع نشده است. در این راستا گروه تحقیقاتی قانون مدنی اروپا ،مطالعاتی را با عنوان «پیش نویس طرح مشترک مرجع DCFR » انجام داده است و براساس تحقیقات مذکور هیچکدام از کشورهای عضو اتحادیه اروپا قانون خاصی را برای قراردادهای درمان لحاظ ننموده اند و فقط کشور هلند در قانون مدنی خود قراردادهای درمان را تعریف و قسمتی را به این مبحث اختصاص داده است ، DCFR نیز ضمن تعریف قراردادهای درمان قوانینی را در این زمینه تنظیم نموده است. لازم به ذکر است کشورهای عربی و ایران نیز تعریفی از قراردادهای درمان در قوانین موضوعه خود ارائه ننموده اند، با این اوصاف حقوقدانان نظریات مختلفی را در خصوص ماهیت قراردادهای درمان ابراز نموده اند که از آن جمله می توان به : نظریه عقد اجاره اشخاص ، نظریه جعاله بودن، نظریه وکالتی بودن قرارداد درمان، نظریه قرارداد کار یا قرارداد مقاطعه کاری، نظریه خصوصی بودن قرارداد درمان، اشاره نمود. در تحقیق حاضر ضمن بررسی اوصاف قرارداد درمان مثل: لازم یا جایز بودن ، تملیکی یا عهدی بودن قرارداد درمان ، معوض یا غیرمعوض بودن و... به بررسی شرایط عمومی و شرایط خصوصی قرارداد درمان نیز پرداخته شده است و در بخش آثار قراردادهای درمان ،تعهدات بیمار و پزشک در قبال یکدیگر بررسی شده است که از تعهدات بیمار می توان به ارائه اطلاعات صحیح و پرداخت حق الزحمه پزشک اشاره نمود. و تعهدات پزشک نیز شامل حفظ اسرار بیمار ، اخذ رضایت بیمار، ارائه آگاهی لازم به بیمار می باشد. و در نهایت ضمانت اجرای قراردادهای درمان مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است. که شرایط الزام پزشک به ادامه درمان بیمار و ایفای تعهد و نحوه جبران خسارات وارده به بیمار و همچنین انحلال قرارداد درمان مورد بررسی قرار گرفته است.

فهرست مطالب

عنوان شماره صفحه

مقدمه ........................................................................................................................ 1

بیان مسأله................................................................................................................... 2

فصل اول: کلیات...................................................................................................... 6

مبحث اول: واژه شناسی وتعریف قرارداد درمان ............................................................ 7

گفتار اول : حقوق ایران................................................................................................ 7

الف) تعریف لغوی و عمومی درمان.............................................................................. 8

ب) تعریف قرارداد از منظر قانون و دکترین.................................................................. 8

ج) تعریف مصدری عقد.............................................................................................. 9

د) تعریف عقد به عنوان یک ماهیت اعتباری یا اثر حقوقی............................................... 9

هـ) تعریف لغوی و اصطلاحی پزشک و بیمار............................................................... 10

گفتار دوم : تعریف عقد درمان در ایران و دکترین.......................................................... 11

گفتار سوم : پیش نویس طرح مشترک مرجع DCFR...................................................... 17

الف)تدوین................................................................................................................. 17

ب) تعریف قرارداد درمان از دیدگاه پیش نویس طرح مشترک مرجع DCFR................... 18

گفتار چهارم : قانون مدنی کشور هلند .......................................................................... 19

الف) تعریف عقد درمان در قانون مدنی هلند................................................................. 20

گفتار پنجم : تعریف قرارداد درمان از دیدگاه مراکز درمانی بین المللی............................. 22

گفتار ششم : تعریف قرارداد درمان از دیدگاه حقوق پزشکی........................................... 24

مبحث دوم : مبانی حقوقی و فقهی قرارداد درمان........................................................... 26

گفتار اول : مبانی حقوقی اصل حاکمیت اراده در قراردادهای درمان................................. 27

الف) تاریخ اصل آزادی اراده در قراردادها در قرون وسطی و قرون جدید....................... 27

ب) اصل حاکمیت اراده در حقوق ایران........................................................................ 29

ج) اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادی در DCFR.................................................... 31

د) نتایج اصل حاکمیت اراده......................................................................................... 32

گفتار دوم : مبانی فقهی اصل حاکمیت اراده در قراردادهای درمان.................................... 34

الف) قاعده العقود تابعه للقصود.................................................................................... 34

ب) آیه شریفه اوفوا بالعقود.......................................................................................... 36

ج) آیه شریفه الا ان تکون تجره عن تراض ................................................................... 37

گفتار سوم : حدود اصل آزادی اراده در قراردادها........................................................... 38

مبحث سوم : اقسام قراردادهای درمان .......................................................................... 42

گفتار اول : قرارداد درمان مستقیم ................................................................................. 42

گفتار دوم : قرارداد درمان غیر مستقیم........................................................................... 43

گفتار سوم : تقسیم بندی جدید قراردادهای درمان........................................................... 44

الف) قرارداد مستقیم شخص حقوقی با بیمار................................................................. 44

ب) قرارداد مستقیم شخص حقیقی با بیمار.................................................................... 44

ج) قرارداد غیر مستقیم شخص حقیقی.......................................................................... 44

د) قرارداد غیر مستقیم شخص حقوقی........................................................................... 44

مبحث چهارم : ارکان قراردادهای درمان ....................................................................... 45

گفتار اول : تراضی....................................................................................................... 45

1- وجود اراده............................................................................................................ 46

2- اعلام اراده............................................................................................................. 47

3- رضایت مکتوب..................................................................................................... 48

4- رضایت شفاهی...................................................................................................... 49

5- توافق دو اراده........................................................................................................ 50

6- اهلیت................................................................................................................... 54

7- مورد معامله در قرارداد معالجه ............................................................................... 55

فصل دوم: ماهیت، اوصاف، و شرایط قراردادهای درمان ............................................ 57

مبحث اول : ماهیت حقوقی قراردادهای درمان .............................................................. 58

گفتار اول : نظریه اجاره بودن قرارداد درمان................................................................... 59

الف: نظریه عقد اجاره اشخاص..................................................................................... 60

1- اجیر خاص............................................................................................................ 60

2- اجیر عام یا مشترک................................................................................................ 61

ب: ایرادات وارد بر نظریه اجاره بودن قرارداد درمان....................................................... 63

گفتار دوم : نظریه جعاله بودن قرارداد درمان.................................................................. 66

الف: مزایا و معایب جعاله بودن قرارداد درمان............................................................... 68

گفتار سوم : نظریه وکالتی بودن قرارداد درمان................................................................ 69

الف: انتقادات وارد بر نظریه وکالتی بودن قرارداد درمان ................................................. 73

گفتار چهارم : نظریه قرارداد کار یا قرارداد مقاطعه کاری بودن قرارداد درمان..................... 75

الف: معیارهای تمیز قرارداد کار با مقاطعه کاری............................................................. 76

ب: مفهوم تبعیت حقوقی و تحلیل قرارداد کار یا مقاطعه کاری بودن عقد درمان................ 78

ج: دیدگاه قوانین کشورهای اروپایی.............................................................................. 81

د: انتقادات وارد بر نظریه قرارداد کار یا مقاطعه کاری بودن عقد درمان............................. 82

گفتار پنجم: نظریه خصوصی بودن قرارداد درمان............................................................ 83

مبحث دوم : اوصاف عقد درمان .................................................................................. 85

گفتار اول : تملیکی یا عهدی بودن قرارداد درمان............................................................ 85

الف) تعریف و مبنای تقسیم......................................................................................... 85

ب) ضابطه تشخیص.................................................................................................... 86

ج) انتقاد از تقسیم و فایده آن....................................................................................... 86

د) قالب بندی قرارداد درمان........................................................................................ 89

گفتار دوم : لازم یا جایز بودن قرارداد درمان.................................................................. 90

الف) تعریف و مبنای تقسیم......................................................................................... 90

ب) قالب بندی قرارداد درمان ..................................................................................... 90

گفتار سوم : معوض یا غیر معوض بودن عقد درمان........................................................ 93

الف) تعریف ............................................................................................................. 93

ب) فایده و اثر تقسیم.................................................................................................. 94

ج) قالب بندی عقد درمان ........................................................................................... 95

گفتار چهارم: مستمر یا فوری بودن قرارداد درمان .......................................................... 98

الف) تعریف ............................................................................................................. 98

ب) فایده و اثر تقسیم.................................................................................................. 99

ج) قالب بندی عقد درمان ........................................................................................... 100

مبحث سوم : شرایط قراردادهای درمان ........................................................................ 100

گفتار اول : شرایط عمومی قرارداد درمان....................................................................... 100

الف) مالیت داشتن...................................................................................................... 100

ب) معین و معلوم بودن .............................................................................................. 102

ج) نفع عقلایی داشتن................................................................................................. 103

د) مشروع بودن.......................................................................................................... 105

هـ) مقدور بودن.......................................................................................................... 106

گفتار دوم : شرایط خصوصی قرارداد درمان................................................................... 107

فصل سوم: آثار قراردادهای درمان.............................................................................. 110

مبحث اول : تعهدات طرفین قرارداد.............................................................................. 111

گفتار اول :تعهدات درمانگر.......................................................................................... 111

الف) حفظ اسرار بیمار ............................................................................................... 112

ب)موارد جواز افشای اسرار......................................................................................... 116

1- رضایت بیمار ........................................................................................................ 116

2- اعلام بیماری واگیردار............................................................................................. 117

3- اعلام جرایم........................................................................................................... 119

4- ادای شهادت در برابر دادگاه.................................................................................... 119

ج) اخذ رضایت به درمان............................................................................................. 120

1- رضایت بیمار از دیدگاه فقها.................................................................................... 123

2- رضایت بیمار از دیدگاه اسناد بین المللی.................................................................. 125

د) حق مراجعه به پرونده های پزشکی........................................................................... 128

هـ) ارائه آگاهی لازم به بیمار........................................................................................ 131

گفتار دوم : تعهدات بیمار............................................................................................. 137

الف) حق الزحمه درمان ............................................................................................ 137

ب) تعهد به دادن اطلاعات........................................................................................... 141

مبحث دوم : ضمانت اجرای قرارداد.............................................................................. 144

گفتار اول : الزام به ایفاء تعهد....................................................................................... 144

الف) تعهدبه وسیله...................................................................................................... 145

ب) تعهد به نتیجه........................................................................................................ 148

1- انتقال خون............................................................................................................ 148

2- اعضای مصنوعی.................................................................................................... 149

3- آزمایشات تشخیص پزشکی ................................................................................... 149

ج) نتیجه.................................................................................................................... 152

گفتار دوم : جبران خسارت ......................................................................................... 153

الف) اقسام خسارت.................................................................................................... 154

1- خسارت مادی ...................................................................................................... 154

2- خسارت معنوی...................................................................................................... 157

شرایط خسارت قابل مطالبه.......................................................................................... 160

1- مسلم بودن............................................................................................................ 160

2- مستقیم بودن خسارت............................................................................................. 163

3- جبران نشدن خسارت............................................................................................. 164

مبحث سوم : انحلال قراردادهای درمان........................................................................ 166

گفتار اول : اقاله ......................................................................................................... 166

گفتار دوم : فسخ ........................................................................................................ 167

گفتار سوم : انفساخ...................................................................................................... 169