سایت دانشجو سرا

مطالعه تطبیقی قسامه در حقوق ایران و فقه اسلامی

توجه داشته باشید: درصورتی که شما صاحب اثر این فایل می باشید یا به هر دلیلی نسبت به فایل تحقیقاتی مذکور در این پست مالکیت معنوی دارید و درخواست حذف آن را دارید، در واتس آپ به شماره 09100636002 پیام دهید تا ظرف 24 ساعت نسبت به حذف فایل از روی سایت دانشجوسرا اقدام شود. در صورت تمایل و درخواست، دو مقاله به صورت رایگان (به نام پژوهشگر و دانشجو) در مجلات علمی معتبر پذیرش شده و چاپ می گردد. ((حفظ حقوق معنوی صاحب اثر در اولویت فعالیت سایت دانشجوسرا می باشد))

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده.............................................................................................................................................................1
مقدمه..............................................................................................................................................................2
الف ) اهمیت موضوع ..................................................................................................................................3
ب ) اهداف تحقیق ........................................................................................................................................3

ج) پرسش های تحقیق .................................................................................................................................3
د ) فرضیه های تحقیق ...................................................................................................................................4

و ) روش تحقیق ...........................................................................................................................................4
هـ ) سازماندهی تحقیق .................................................................................................................................4

ی) ادبیات و پیشینه تحقیق.............................................................................................................................4

فصل اول

مفاهیم ، مبانی و شرایط تحقق لوث درقسامه

مبحث نخست : مفاهیم و پیشینه تاریخی ........................................................................................................5
گفتار اول : واژه شناسی .................................................................................................................................5

الف) قسامه .................................................................................................................................................6
ب) قسم ......................................................................................................................................................11

ج) لوث ......................................................................................................................................................12
د) ظن .........................................................................................................................................................15
گفتار دوم : پیشینه تاریخی ...........................................................................................................................18
الف ) در ادیان قبل از اسلام .......................................................................................................................19
ب ) در دین اسلام ......................................................................................................................................20
مبحث دوم : مبانی .......................................................................................................................................23

و

گفتار اول: مبانی شرعی ...............................................................................................................................23
الف) آیات ..................................................................................................................................................24
ب) روایات ................................................................................................................................................24
ج) اجماع ...................................................................................................................................................26
د) عقل .......................................................................................................................................................27
گفتار دوم : مبانی حقوقی ............................................................................................................................28
الف ) درقانون حدود و قصاص ..................................................................................................................28
ب) درقانون مجازات اسلامی سابق .............................................................................................................29
ج ) درقانون مجازات اسلامی جدید ...........................................................................................................30
مبحث سوم : شرایط و عوامل تحقق و اسقاط لوث .......................................................................................32
گفتار اول: شرایط تحقق لوث ......................................................................................................................33
گفتار دوم : عوامل اسقاط کننده لوث ..........................................................................................................35
فصل دوم

قلمرو قسامه و تشریفات آن

مبحث نخست : قلمرو قسامه .......................................................................................................................................40
گفتار اول : قسامه در قتل عمد ....................................................................................................................41
گفتار دوم : قسامه درقتل غیرعمد ................................................................................................................43
گفتار سوم : قسامه دراعضاء و جوارح..... ...................................................................................................45
مبحث دوم : تشریفات قسامه .........................................................................................................................57

گفتار اول: مرجع صالح جهت اقامه قسامه ...................................................................................................57
گفتار دوم : حد نصاب قسامه ......................................................................................................................61
الف ) درقتل عمد ......................................................................................................................................61
ب) در قتل های شبه عمد و خطای محض .................................................................................................62

ز

ج) درجراحات ...........................................................................................................................................62

گفتار سوم : شرایط قسم خورندگان ............................................................................................................64
الف) جنسیت .............................................................................................................................................65
ب) رابطه خویشاوندی ................................................................................................................................66
ج) معین کردن قاتل و مقتول ......................................................................................................................66
د) عالم بودن قسم خورندگان ......................................................................................................................66
هـ ) شرط عقل و بلوغ ................................................................................................................................66
گفتار سوم : ادای سوگند .............................................................................................................................67
الف - شرایط سوگند .................................................................................................................................67
ب - مسائل سوگند ....................................................................................................................................68
ج - شرایط مدعی ......................................................................................................................................69
د - شرایط سوگند خورندگان ....................................................................................................................70
و - پی آمدهای اجرا و عدم اجرای قسامه .................................................................................................71
هـ - تعدد مدعی و مدعی علیه ..................................................................................................................72
ی - اقامه قسامه ازسوی ولی امر درصورت فقدان ولی دم ........................................................................73
ازجانب مدعی و خویشاوندان وی ..............................................................................................................73
ازجانب مدعی علیه و خویشاوندان وی ......................................................................................................78

مبحث سوم : جواز یا عدم جواز تکرار قسم ..................................................................................................81
گفتار اول: دلایل مخالفین تکرار قسم ...........................................................................................................83
گفتار دوم : دلایل موافقین تکرار قسم ..........................................................................................................83

گفتار سوم: رویکرد قانون مجازات اسلامی ..................................................................................................87

نتیجه گیری .................................................................................................................................................89

ح

پیشنهادات ..................................................................................................................................................91

منابع و مآخذ ..............................................................................................................................................93
چکیده انگلیسی ..........................................................................................................................................97

چکیده:

با توجه به مواد 212 و 213 «قانون مجازات اسلامی» مصوب سال 1392 قسامه از لحاظ سلسله مراتب در آخرین مرتبه از ادله اثبات جنایت قرار می­گیرد، و بنابراین، استناد به آن تنها در صورت فقدان اقرار، بینه یا علم قاضی موجه است. به علاوه، درصورتی که پس از اقامه قسامه و پیش از صدور حکم، دلیل معتبری برخلاف قسامه یافت شده و یا فقدان شرایط قسامه محرز شود، طبق ماده 344، «قسامه باطل می­شود و چنانچه بعد از صدور حکم باشد، موضوع از موارد اعادۀ دادرسی است.»دراین تحقیق سعی به بررسی اجمالی قسامه در دو محور قسامه درحقوق ایران و فقه امامیه شده است. قسامه یکی از ادله اثبات دعوی کیفری است که درنبود سایر ادله من جمله شهادت شهود، اقرار، علم قاضی درصورت وجود لوث، برای حفظ حرمت خون مسلمانان مورد استفاده قرار می­گیرد. حیطه موضوعی قسامه پیرامون قتل اعم از عمد، شبه عمد و خطا است که هم یک دلیل برای اثبات جرم و همچنین دلیلی برای تبرئه متهم می­باشد.از جمله موضوعاتی که در قانون مجازات اسلامی آمده و در زمره قواعد فقهی منصوص محسوب می‌شود موضوع قسامه است. مراد از منصوص این است که قاعده مذکور مستند به روایت است و در زمره قواعد اصطیادی محسوب نمی‌شود در مورد عمل به قاعده مذکور بین فقها تفاوت نظر وجود دارد؛ فقهای شیعه، بر اعتبار قسامه در قتل نفس و اعضاء و جوارح ظاهراً اجماع دارند و عقیده دارند که قسامه هم رفع اتهام و هم اثبات جنایت می‌کند یعنی قسامه‌ای که اولیای مقتول اقامه می‌کنند اثبات جنایت برای متهم و قسامه‌ای که متهم اقامه می‌کند از او رفع اتهام می‌نماید. تنها موردی که قسامه اجرا می‌شود، جایی است که «لوث» وجود دارد؛ لذا به صورت یک قاعده کلی گفته شده است:‌ «لا قسمه الا فی لوث؛ هیچ گاه قسامه اجرا نمی‌شود مگر جایی که لوث وجود دارد.» قسامه (با فتح قاف) در لغت اسم است برای اولیای دم که بر ادعای خود سوگند یاد می‌کنند. قسامه، دلیلی تکمیلی است. یعنی یک دلیل ظن آور دیگر را که همان لوث است تکمیل می کند.بنابراین قاضی وقتی قسامه را جاری کرد باید یقین به ارتکاب قتل ازسوی متهم پیدا کند و اگراین یقین حاصل نشود باید به سراغ ادله دیگر برود هرچند ممکن است گفته شود که قسامه، دلیلی است که ازسوی شارع وضع شده است و وقتی با شرایط معتبر آن ، اقامه شد دادگاه وظیفه دارد به آن عمل کند چه برای او ایجاد یقین کند و چه یقین آور نباشد همان گونه که شهادت دو مرد عادل برای دادگاه ایجاد تکلیف می کند هرچند قاضی یقین به وقوع قتل پیدا نکند اما این ادعا، محل تأمل است.در بیان نظرات فقهی سعی شده از فقهای خبره و صاحب نظر در شرع و مسلط به امر مهم مورد تحقیق قسامه پرداخته و هم­چنین پیشینه استفاده از قسامه در روایات مرتبط با زمان پیامبر(ص) و ائمه بزرگوار(ع) و نحوه­ی بکارگیری ایشان از این راه­کار مورد توجه قرار گرفت تا دلیل محکمی برای شرعی بودن قسامه باشد.

کلیده واژه: قسامه- لوث- ظن نوعی- قتل عمد- تکرار قسم

توجه داشته باشید: درصورتی که شما صاحب اثر این فایل می باشید یا به هر دلیلی نسبت به فایل تحقیقاتی مذکور در این پست مالکیت معنوی دارید و درخواست حذف آن را دارید، در واتس آپ به شماره 09100636002 پیام دهید تا ظرف 24 ساعت نسبت به حذف فایل از روی سایت دانشجوسرا اقدام شود. در صورت تمایل و درخواست، دو مقاله به صورت رایگان (به نام پژوهشگر و دانشجو) در مجلات علمی معتبر پذیرش شده و چاپ می گردد. ((حفظ حقوق معنوی صاحب اثر در اولویت فعالیت سایت دانشجوسرا می باشد))