سایت دانشجو سرا

 پروژه کارآموزی درمورد شرکت گاز استان تهران

 

 

توجه داشته باشید: درصورتی که شما صاحب اثر این فایل می باشید یا به هر دلیلی نسبت به فایل تحقیقاتی مذکور در این پست مالکیت معنوی دارید و درخواست حذف آن را دارید، در واتس آپ به شماره 09100636002 پیام دهید تا ظرف 24 ساعت نسبت به حذف فایل از روی سایت دانشجوسرا اقدام شود. در صورت تمایل و درخواست، دو مقاله به صورت رایگان (به نام پژوهشگر و دانشجو) در مجلات علمی معتبر پذیرش شده و چاپ می گردد. ((حفظ حقوق معنوی صاحب اثر در اولویت فعالیت سایت دانشجوسرا می باشد))

 

 

مقدمه

 1- آشنایی با گاز طبیعی

1-1) منشا گاز طبیعی

بقایای گیاهان و جانورانی که اجساد آن ها طی میلیونها سال به قسمت های زیرین دریاچه ها و اقیانوسهای قدیمی رانده شده بتدریج تجزیه و به صورت عناصر آلی در آمده و بر اثر فشار و گرمای درونی زمین به نفت و گاز تبدیل و در مخازن زیرزمینی و در عمق سه تا چهار هزار متری و با فشار حدود چند صد اتمسفر ذخیره گردیده است.

1-2) پالایش و آماده سازی گاز طبیعی برای مصرف

گاز طبیعی به هنگام استخراج دارای ناخالصی هایی مانند شن و ماسه، آب شور و گازهای اسیدی می باشد که در پالایشگاه های گاز تصفیه شده و به صورت گاز قابل مصرف در می آید. گاز پالایش شده از طریق خطوط لوله انتقال گاز فشار قوی به شهرها و مراکز مصرف منتقل می شود.

1-3) مشخصات گاز طبیعی

گاز طبیعی گازی است بی رنگ، بی برو و سبک تر از هوا. برای تشخیص نشت گاز، در ایستگاههای دروازه ورودی شهرها به آن مواد بودار کننده اضافه می کنند تا ایمنی مصرف کنندگان گاز طبیعی تامین گردد. گاز طبیعی مورد استفاده در استان خراسان از مخازن گازی سرخس تامین می گردد و 98 درصد آن را گاز متان تشکیل می دهد. (CH4) ارزش حرارتی هر متر مکعب گاز طبیعی تقریبا معادل ارزش حرارتی یک لیتر نفت سفید می باشد.

1-4) عوامل موثر بر سوخت کامل گاز طبیعی و استفاده بهینه از آن

تامین هوای کافی برای سوخت کامل گاز. هر متر مکعب هنگام سوختن نیاز به حدود 10 متر مکعب هوا دارد و هر چه شعله آبی رنگ تر باشد نشان دهنده رسیدن هوای کافی برای سوخت می باشد.

- استفاده از فیلتر گاز در وسایل گاز سوز و تمیز کردن به موقع آن

- استفاده از کلاهک تعدیل جریان محصولات احتراق در وسایل گاز سوز

- انتخاب ظرفیت (قطر) مناسب برای دودکش ها

- عایقکاری صحیح مخزن آبگرمکن و منبع دو جداره تبدیل انرژی در موتورخانه ها و عایقکاری منبع انبساط در پشت بام ها

- بیشترین اتلاف انرژی حرارتی در ساختمان ها از طریق پنجره ها می باشد لذا بکارگیری مصالح ساختمانی مناسب و استفاده از پنجره های دو جداره در کاهش مصرف انرژی بسیار موثر می باشد.

1-5) گاز ساخته شده (SUBSTITTUE NATURAL)

گاز ساختگی را می توان مانند گاز سنتز از گازهای زغال سنگ و یا گاز رسانی مواد نفتی به دست آورد ارزش گرمایی این گاز در مقایسه با گاز سنتز بسیار بالاتر است چون گاز طبیعی بخش عمده آن را گاز متان تشکیل می دهد. گاز ساختگی را می توان با روش لورگی نیز بدست آورد.

1-6) گاز سنتز (SYNTHESIS GAS)

گاز سنتز گازی است بی بو، بی رنگ و سمی که در حضور هوا و دمای 574 درجه سانتی گراد بدون شعله می سوزد. وزن مخصوص گاز سنتز بستگی به میزان درصد هیدروژن و کربن منواکسید دارد از گاز سنتز می توان به عنوان منبع هیدروژن برای تولید آمونیاک، متانول و هیدروژن دهی در عملیات پالایش و حتی به عنوان سوخت استفاده کرد. گاز سنتز از گاز طبیعی، نفتا، مواد سنگین و زغال سنگ بدست می آِد. معمولا برای تولید هر یک تن گاز سنتز که در آن نسبت مولی H2/CO=1 باشد، به 55.0 تن متان نیاز است. در صورتی که این نسبت 3 باشد 49.0 تن متان لازم خواهد بود. تهیه گاز سنتز از منابع هیدروکربور ها امکان پذیر است که به شرح زیر خلاصه می شود:

1- تهیه گاز سنتز از زغال سنگ در فرایند تهیه گاز سنتز از زغال سنگ و یا گازی کردن زغال سنگ بخار آب و اکسیژن در دمای 870 درجه سانتیگراد و فشار 27 اتمسفر با زغال سنگ ترکیب می شود محصول حاوی 22.9 درصد هیدروژن 46.2 درصد کربن منواکسید، 7.8 درصد کربن دی اکسید، 22.5 درصد آب و 0.6 درصد کربن متان و نیتروژن است پس جدا سازی گاز کربن دی اکسید، محصول برای فروش از طریق خطوط لوله عرضه می شود.

2- تهیه گاز سنتز از مواد سنگین نفتی مواد سنگین نفتی با اکسیژن (نه هوا) در دمای 1370 درجه سانتیگراد و فشار 102 اتمسفر ترکیب شده و گاز سنتز تولید می کند.

3- تهیه گاز سنتز از نفتا با بخار آب در مجاورت کاتالیست نیکل در دمای 885 درجه سانتیگراد و فشار 25 اتمسفر ترکیب و گاز سنتز حاصل می شود.

4- تهیه گاز سنتز از گاز طبیعی این روش که در جهان متداول تر است در دو مرحله کراکینگ و خالص سازی، گاز طبیعی به گاز سنتز تبدیل می گردد. در این روش از کبالت، مولیبدیم و اکسید روی به عنوان کاتالیست استفاده می شود.

محصول نهایی حاوی 83.8 درصد هیدروژن، 14.8 درصد کربن منواکسید و 0.1 درصد کربن دی اکسید و مقداری متان نیتروژن و بخار آّب است.

1-7) گاز شهری (TOWN GAS)

اصطلاحا به گازی گفته می شود که از طریق خط لوله از یک مجتمع تولید گاز به مصرف کنندگان تحویل می شود. گاز شهری یا از زغال سنگ و یا از نفتا تولید و در مناطقی مصرف می شود که یا گاز طبیعی در دسترس نباشد و یا زغال سنگ ارزان به وفور یافت شود ترکیب گازی شهری هیدروژن 50%، متان 20% تا 30%، کربن منواکسید 7%، کربن دی اکسید 3%، نیتروژن 8%، هیدروکربورها 8%

علاوه بر این ناخالصی های دیگری مانند بخار آب، گوگرد، اسید سیانیدریک نیز در گاز شهری وجود دارد. به گاز شهری گاز زغال سنگ و یا گاز سنتز نیز می گویند. در ایران گازی که از طریق خط لوله به مشترکین در شهرها عرضه می گردد گاز طبیعی است و ترکیب آن مشابه گاز شهری نیست.

1-8) گاز شیرین (SWEET GAS)

گاز شیرین گازی است که هیدروژن سولفید و کربن دی اکسید آن گرفته شده باشد.

1-9) گاز طبیعی (NATURAL GAS)

گاز طبیعی عمدتا از هیدروکربوها همراه با گازهایی مانند کربن دی اکسید، نیتروژن و در بعضی از مواقع هیدروژن سولفید تشکیل شده است بخش عمده هیدروکربورها را گاز متان تشکیل می دهد و هیدروکربورها دیگر به ترتیب عبارتند از اتان، پروپان، بوتان، پنتان و هیدروکربورهای سنگین تر ناخالصی های غیرهیدروکربوری نیز مانند آّب، کربن دی اکسید، هیدروژن سولفید و نیتروژن در گاز طبیعی وجود دارد. گاز چنانچه در نفت خام حل شده باشد گاز محلول (SOLUTION GAS) نام دارد و اگر در تماس مستقیم با نفت از گاز اشباع شده باشد گاز همراه (ASSOCIATED GAS) نامیده می شود. گاز غیر همراه (NON-ASSOCIATED GAS) از ذخایری که فقط قادر به تولید گاز به صورت تجاری باشد استخراج می شود در بعضی موارد گاز غیر همراه حاوی بنزین طبیعی و یا چکیده نفتی (CONDENSATE) استخراج می شود که حجم قابل توجهی از گاز را از هر بشکه هیدروکربورها بسیار سبک آزاد می کند.

 

 

1-10) گاز طبیعی فشرده (COMPRESSED NATURAL GAS)

گاز طبیعی عمدتا از متان تشکیل شده است و در اکثر نقاط جهان یافت می شود. گاز طبیعی را می توان از طریق خط لوله و یا به صورت گاز طبیعی مایع شده (LNG) با نفتکش حمل نمود. از گاز طبیعی فشرده و یا اختصار سی ان جی می توان در اتومبیل های احتراقی به عنوان سوخت استفاده کرد در حال حاضر حدود یک میلیون وسیله نقلیه در جهان با گاز فشرده حرکت می کنند. در ایتالیا در مقیاس وسیعی از سی ان جی استفاده می شود و در زلاند نو و آمریکای شمالی نیز استفاده از گاز طبیعی فشرده رواج دارد.

ترکیبات گاز طبیعی متفاوت است و بستگی به نوع میدان گازی دارد که از آن بدست آمده است ناخالصی ها شامل هیدروکربورهای سنگین، نیتروژن، دی اکسید، اکسیژن و هیدروژن سولفید می باشد. در اتومبیل گاز طبیعی فشرده باید در مخزن سنگین و بزرگ و در فشاری برابر 220 اتمسفر ذخیره گردد. البته از لحاظ میزان ذخیره و ارزش حرارتی سی ان جی که حدود 8.8 هزار ژول/لیتر است (در مقایسه بنزین حدود 32 هزار ژول می باشد مسافتی که اتومبیل می پیماید محدود خواهد بود. علاوه بر این به علت محدودیت تعداد ایستگاه های سوخت گیری اتومبیل باید به نحوی طراحی شود که علاوه بر سی ان جی بتواند از بنزین هم استفاده نماید. مزایای سی ان جی به شرح زیر است:

1- موتور در هوای سرد به راحتی روشن می شود.

2- سی ان جی اکتان بسیار بالایی دارد.

3- تمیز می سوزد و ته نشین کمتری در مورد ایجاد می کند.

4- هزینه تعمیراتی موتور کمتر است.

5- مواد آلاینده ناچیزی از اگزوز خارج می گردد.

معایب سی ان جی به شرح زیر است:

1- چون به صورت گاز وارد موتور می شود هوای بیشتری در مقایسه با بنزین جایگزین می کند و در نتیجه کارایی حجمی پایین تری دارد.

2- مسافت کوتاه تری در مقایسه با اتومبیل های بنزین طی می کند مگر آنکه موتور بتواند علاوه بر گاز از بنزین هم استفاده نماید.

3- قدرت موتور اتومبیل های گاز سوز رویهمرفته 15 درصد کمتر از اتومبیل های بنزین سوز است.

4- ساییدگی نشیمنگاه شیر که بستگی به میزان رانندگانی دارد بیشتر است.

5- خطر بیشتر آتش سوزی در هنگام تصادف در مقایسه با اتومبیل های بنزینی (البته تاکنون در سوابق ایمنی خطر بیشتر ثابت نشده است)

در ایران طرح گاز سوز کردن خودروها با استفاده از گاز طبیعی فشرده یکی از برنامه های اساسی شرکت ملی گاز ایران است در شهرهای شیراز، مشهد و تهران چندین جایگاه تحویل سوخت با تاسیسات و دستگاه های جانبی و کارگاه تبدیل سیستم خودروها از بنزین سوز به گاز سوز احداث شده و مورد بهره برداری قرار گرفته است و عملیات اجرایی برای ساخت تعداد دیگری ایستگاه در دست اجرا قرار دارد.

1-11) مایعات گاز طبیعی (NATRUAL GAS LIQUIDS)

مایعات گاز طبیعی معمولا همراه با تولید گاز طبیعی حاصل می شود. مایعات گازی (Gas liquids) نیز مترادف مایعات گاز طبیعی می باشد. مایعات گاز طبیعی را نباید با گاز طبیعی مایع و یا ال ان اجی اشتباه کرد مواد متشکله در مایعات گاز طبیعی عبارت است از اتان، گاز مایع (پروپان و بوتان) و بنزین طبیعی (natual gasoline) و یا (condensate) که درصد هر کدام بستگی به نوع گاز طبیعی و امکانات بهره برداری دارد.

در سال 1996 کل تولید مایعات گاز طبیعی در جهان بالغ بر روزانه 5.7 میلیون بشکه بوده که از این مقدار تولید اوپک در حدود 2.6 میلیون بشکه در روز گزارش شده است.

1-12) گاز طبیعی مایع (Liquefied natural gas LNG)

گاز طبیعی عمدتا از متان تشکیل شده است و چنانچه تا منهای 161 درجه سانتیگراد در فشار اتمسفر سرد شود به مایع تبدیل می شود و حجم آن به یک ششصدم حجم گاز اولیه کاهش می یابد در نتیجه حمل آن در کشتی های ویژه به مراکز مصرف امکان پذیر می شود برای مایع کردن گاز متان می توان آن را تا 5.2 درجه سانتیگراد زیر صفر خنک نمود و تحت زیر صفر خنک نمود و تحت فشار 45 اتمسفر به مایع تبدیل کرد این روش از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است ولی از طرف دیگر حمل آن تحت فشار زیاد احتیاج به مخازن بسیار سنگین با جدار ضخیم دارد که امکان پذیر نیست و از نظر ایمنی توصیه نمی شود در نتیجه در فرایند تولید گاز طبیعی مایع، فشار آن را به اندکی بیش از یک اتمسفر کاهش می دهند تا حمل آن آسان باشد.

اولین محموله گاز طبیعی مایع یا به اختصار ال ان جی به صورت تجاری در سال 1964 از الجزایر به بریتانیا حمل شد.

در تولید گاز مایع چهار مرحله عمده وجود دارد:

1- جداسازی ناخالصی ها که عمدتا از کربن دی اکسید و در برخی از موارد ترکیبات گوگردی تشکیل شده است.

2- جداسازی آب که اگر در سیستم وجود داشته باشد به کریستالهای یخ تبدیل شده و موجب انسداد لوله ها می گردد.

3- تمام هیدروکربنهای سنگین جدا شده و تنها متان و اتان باقی می ماند.

4- گاز باقی مانده تا 160 درجه سانتیگراد سرد شده و به حالت مایع در فشار اتمسفر تبدیل می شود.

گاز طبیعی مایع در مخازن ویژه عایق کاری شده نگهداری و سپس برای حمل به کشور مقصد تحویل کشتی های ویژه سرمازا(CRYOGENIC TANKERS) می گردد. در حین حمل معمولا بخشی از گاز تبخیر شده به مصرف سوخت موتور کشتی می رسد. در بندر مقصد گاز طبیعی مایع تخلیه می گردد تا هنگام نیاز به مصرف برسد قبل از مصرف گاز طبیعی مایع مجددا به گاز تبدیل می شود. در فرایند تبدیل مجدد به گاز سرمای زیادی آزاد می شود که می توان از این سرما مثلا برای انجماد مواد غذایی و یا مصارف دیگر تجاری استفاده کرد.

1-13) گاز غیر همراه (NON-ASSOCIATED GAS)

گاز غیر همراه از میادینی که تنها تولید گاز از آن ها به صورت اقتصادی امکان دارد استخراج می شود به گاز استخراج شده از میادین نفت میعانی که درصد گاز حاصله از هر بشکه هیدروکربورهای مایع سبک خیلی زیاد است نیز گاز غیر همراه
می گویند.

1-14) کلاهک (CAS CAP)

حجمی از لایه مخزن در اعماق زمین را کلاهک گاز و یا گنبد گاز (GAS DOME) نامیده اند که در آن گاز در بالای نفت جمع شود. معمولا مرتفع ترین، یا یکی از
مرتفع ترین مناطق لایه مخزن محسوب می گردد.

1-15) گاز کلاهک گاز (GAS CAP GAS)

گاز کلاهک به گازی گفته می شود که در کلاهک گاز محبوس شده باشد.

 

 

 

1-16) گاز مایع (LPG)

مایع و یا به اختصار ال پی جی از پروپان و بوتان تشکیل شده است. گازی که در سیلندر نگهداری می شود و در منازل مورد استفاده قرار می گیرد همان گاز مایع و و با مخلوط پروپان و بوتان است. گاز مایع را می توان از سه منبع بدست آورد:

1- گاز طبیعی غیر همراه

گاز تر و ترش از میدان گاز طبیعی را پس از خشک کردن و گوگرد زدایی می توان تفکیک کرد و پروپان و بوتان را بدست آورد.

2- گاز طبیعی همراه

پس از تفکیک و پالایش گاز طبیعی همراه با نفت خام نیز می توان پروپان و بوتان آن را جدا نمود.

3- نفت خام

بخشی از پروپان و بوتان در نفت خام باقی می ماند که می توان آن را با پالایش نفت خاک بدست آورد.

همچنین در فرایند شکستن ملکولی و یا فرایند افزایش اکتان بنزین نیز، پروپان و بوتان به صورت محصول جانبی حاصل می شود.

در آمیزه گاز مایع درصد پروپان و بوتان بسیار مهم است در تابستان ها که هوا گرم است درصد بوتان را اضافه می کنند ولی در زمستان با افزایش میزان پروپان در حقیقت به تبخیر بهتر آن کمک می نمایند معمولا درصد پروپان در گاز مایع بین 10 الی 50 درصد متغیر است.

در جهان روزانه بیش از 5 میلیون بشکه گاز مایع مصرف می شود مصارف گاز مایع در کشورهای مختلف متفاوت است متوسط درصد مصرف آن طی دهه 1990 در جهان در بخش های مختلف به شرح زیر است: تجاری و خانگی 60%، صنایع شیمیایی 15%، صنعتی 15%، خدماتی 5%، تولید بنزین 5%

گاز مایع را با کامیون های مخصوص خط لوله و با کشتی های ویژه ای که برای همین منظور ساخته شده است حمل می نمایند.

1-17) گاز مشعل (FLARE GAS)

هیدروکربورهای سبک ممکن است به صورت گاز از شیرهای ایمنی در دستگاه های بهره برداری، پالایشگاه ها و یا مجتمع های پتروشیمی، گذشته و از طریق مشعل سوزانده شود چنانچه یکی از واحدهای پالایشگاه به علت بروز اشکالاتی در سیستم برق با آب سرد کننده از کار بیفتد لازم است که مقادیر خوراک مجتمع و با محصولات پالایشگاه از طریق دودکش به مشعل هدایت و سوزانده شود تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.

در مجتمع های بزرگتر و مجهزتر معمولا دستگاه های بازیاب نصب شده که می توان در مواقع اضطراری بخشی از مایعات و یا گازها را به آن جا هدایت کرد و از سوختن آنها جلوگیری نمود.

مقدمه ای بر گاز طبیعی و تاریخچه آن

1-7- گاز از اکتشاف تا انتقال

مراحلی که گاز طی می کند تا به مصرف کننده برسد.

1-7-1- اکتشاف

امروزه اکتشاف متضمن انجام یک رشته عملیات گوناگون زمین شناسی و ژئوفیزیکی و غیره می باشد مانند عکس برداری، نقشه برداری، لرزه نگاری، ثقل سنجی، حفر چاه برای نمونه گیری از خاک، حفر چاه آزمایشی و ...

1-7-2- استخراج

پس از اکتشاف و تعیین منطقه ای که امکان وجود ذخائر نفتی در آن است کار حفاری آغاز می گردد و حفاری امروزه با روش های متفاوتی انجام می گیرد که عبارتند از: روش ضربه ای و روش دوار، که امروزه با پیشرفت تکنولوژی و کشف ذخایر هیدروکربوری در اعماق پایین تر لایه های زمین از روش دوار استفاده می شود که به دو صورت Rotary و Top Drive می باشد. پس از اتمام حفاری گاز طبیعی خام استخراجی از چاههای مستقل گازی با خود مقداری شن، ماسه و آب شور بهمراه دارد که قبل از ارسال به تاسیسات پالایشی در مجموعه تاسیسات سرچاهی و واحدهای بهره برداری از گاز جدا می گردند تا به استاندارد مطلوب برسند.

دستگاههای گرمکن موجود در نقاط مشخصی در طول خط لوله تا مرکز جمع آوری نیز مانع از انجماد بخار آب موجود در گاز می گردند، زیرا در صورت نبود این تجهیزات ترکیبات جامد و نیمه جامد هیدرات های گاز طبیعی احتمالی (کریستالهای یخ) در روند کار سیستم گردآوری ایجاد مشکلات عدیده می نماید.

در ایران گاز طبیعی خام را از دو نوع چاه استخراج می نمایند:

1- چاههای مستقل گازی از قبیل: میادین گاز پارس جنوبی، نار و کنگان، خانگیران، تابناک، حوزه های شانون، هما، وراوی و میدان گازی پازنان و...

2- چاههای نفت از قبیل: میادین اهواز، آغاجری، مارون، گچساران، بی بی حکیمه، رامشیر و ...

1-7-3- پالایش گاز

گاز طبیعی برای تصفیه و خشک شدن به پالایشگاه ارسال گشته که در آن تصفیه گاز ترش از SH2 و CO2 انجام می گیرد و عمل رطوبت گیری گاز نیز در مرحله پالایش انجام می شود.

در پالایشگاههای گاز، گاز طبیعی فرآورش می شود. فرآورش گاز طبیعی مجموعه عملیات پیچیده ای است شامل فرایندهایی که در جریان آن بتوان گاز طبیعی را که شامل عمدتا متان بعنوان اصلی ترین ماده و یا درصد خلوص 80 تا 97 می باشد بعنوان محصول نهایی پالایش نمود. در این فرایندها علاوه بر استحصال گوگرد ترکیبات ارزشمند مایعات گاز طبیعی (NGL) شامل گاز مایع LPG و CONDENSATE که در ردیف اقلام صادراتی نیز بشمار می آیند جداسازی
می گردند.

مرکاپتانها گروهی از ترکیبات گوگرددار می باشند که باید از ترکیب گاز قابل مصرف توسط فرآیندی جدا گردد. از آنجایی که سیستم لوله کشی های مشترکین فاقد هشداردهنده های نشت گاز می باشد مقدار اندکی از آن منجر به ضایعات در خطوط لوله نگردد را در ترکیب گاز بجا می گذارند تا به کمک این مواد بودار (بوی تخم مرغ گندیده) مصرف کننده از وجود نشتی در لوله های گاز آگاه گردد.

در همین رابطه در ایستگاه های CGS نیز به طور جداگانه مقداری مرکاپتان به جریان گاز تزریق می گردد.

1-7-4- انتقال گاز

پس از استخراج و پالایش، انتقال گاز به شهرها و صنایع توسط خطوط انتقال گاز صورت می گیرد. سیستم انتقال گاز ایران شامل خطوط انتقال فشار بالا (700 الی 1000 پوند بر اینچ مربع) و ایستگاههای تقویت فشار می باشد. در حال حاضر سه خط لوله اصلی فشار بالا سراسری (IGAT I&II&III) در کشور موجود و احداث خطوط چهارم و پنجم سراسری نیز در مرحله اجرا قرار دارد. برای انتقال گاز از پالایشگاه به مراکز مصرف از لوله های قطور سایز 54-30 اینچ استفاده می کنند از طریق ایستگاه های تقویت فشار از پالایشگاه و ایستگاه هایی که در طول خطوط انتقال طراحی شدند تحت فشار قرار می گیرند که فشار داخل لوله ها 700 تا 1000 پوند بر اینچ مربع می باشد برای انشعاب از این لوله ها در نزدیکی شهرها و مراکز صنعتی که در نقشه طراحی گردیده با نصب شیر استیشن ولو(VST) و نصب
لوله های انشعاب در محلهای مشخص شده، اقدام می شود. شیرهای استیشن ولو در فاصله های 30 تا 50 کیلومتری نصب می گردند. خطوط انتقال طوری طراحی
می شوند که بعنوان منبع ذخیره در موقع اضطراری مورد استفاده قرار می گیرد. انشعاب خطوط انتقال به ایستگاههای تقلیل فشار (CGS) وصل می شود که فشار گاز را از 1000 به 250 پوند بر اینچ مربع تقلیل می دهد. انتخاب فشار 1000 پوند بر اینچ مربع در خطوط انتقال بدلایل زیر می باشد:

1- انتخاب نقطه بهینه برای هزینه لوله و مصالح و اجرای پروژه ها

2- اجتناب از رسیدن گاز به نقطه شبنم زیرا تشکیل فاز مایع گاز انتقالی در سیستم باعث اختلال شدید در سیستمهای کنترل فشار و خوردگی می گردد.

3- ایجاد ذخیره سازی مناسب برای موارد اضطراری

 

تاریخچه مصرف گاز طبیعی در جهان

متصاعد شدن گاز از زمین هم در مکتوبات قدیم و هم در نوشته های عصر جدید تحریر شده است شعله ور شدن گازها توسط رعد و برق و یا عوامل طبیعی دیگر همیشه قابل مشاهده بوده است وجود پدیده های مشعل طبیعی نظیر آتش جاویدان باکو در دریای خزر و چشمه سندان در نزدیکی کار ستون در ایالت ویرجینای غربی و ... همه نمایشی از وجود گاز طبیعی در گذشته است که عموما هم وقوع آنها توام با ترس و خرافات طرح می گردیده اند و بر همین مبنا تا اواخر قرن هفده اعتقاد بر این بوده است که گاز متصاعد شده از حبابهای سطح آب باعث می شود تا آب مانند نفت بسوزد و آن را آب جادویی می دانستند.

اعتقاد بر این است که اول بار چینی ها در 3000 سال قبل استفاده عملی از گاز را برای تبخیر آب نمک، عمل آورده اند این گاز بنابر شواهد تاریخی از عمق 300 تا 600 متر خارج می گشته و مورد استفاده بوده است اما استفاده صنعتی از گاز به اوایل قرن هجدهم می رسد.

در این سال اول بار شخصی انگلیسی به نام (مرداک) از گاز حاصل از زغال سنگ به صورت مجزا در محل مسکونی خود استفاده نموده است که این تجربه باعث شده از گاز برای روشنایی در فضای باز استفاده نمایند این امر در سالهای 4-1802 در انگلیس انجام شد. همچنین در سال 1855 با اختراع مشعل بنسن که توسط یک شیمیدان آلمانی به همین نام ابداع شده بود اختلالات و نوسانات شعله های گاز کنترل و مهار شد که این اختراع توسط دانشمند آلمانی دیگر (فن ولزباخ) تکمیل شد.

علیرغم کشف مخازن گاز در اواخر قرن 19 در امریکا بدلیل مشکلات حمل استفاده از گاز تا 1930 رونق نداشت البته سابقه حمل گاز با لوله به سال 1870 بر می گردد.

یعنی به عبارتی گاز رسانی به محوطه کارخانه سوهر که با استفاده از گاز تمامی محوطه ان روشن شد. همچنین در این هنگام در خانه شخصی و محوطه کارخانه رئیس یکی از کارخانه های پارچه بافی منچستر از گاز برای روشنایی استفاده شده است.

اما با پیشرفت در امر لوله سازی در سال 1924 اولین خط لوله چدنی به طول 350 کیلومتر در آمریکا بین دو شهر مورد استفاده قرار گرفت اولین سال استفاده از گاز طبیعی در امریکا به سال 1821 باز می گردد و اولین چاه گاز با عمق 9 متر در شهر فردونا به بهره برداری رسیده است همچنین اولین شرکت در این خصوص در همان کشور در سال 1865 تاسیس و در سال 1885 نود واحد صنعتی در ناحیه پنسیلیوانیا از گاز طبیعی استفاده کرده اند.

 

تاریخچه صنعت گاز در ایران

براساس برخی نوشته های تاریخی ایرانیان در امر استفاده از گاز و دیگر مشتقات نفتی بر سایر اقوام معاصر خود پیشی گرفته اند وجود بقایای اتشکده ها و معابدی نظیر (آتش جاودانی) نزدیک کرکوک که به مشعل بخت النصر معروف بوده در نزدیکی یک مخزن گاز طبیعی واقع بوده است همچنین بقایای معابد زرتشتیان در نزدیکی مسجد سلیمان، آتشکده آذر گشسب در آذربایجان و ... گواهی بر این امر
می باشند و روشن نگه داشتن آتشکده ها در فلات مرکزی و جنوبی ایران و سایر مناطق که محروم از جنگلهای انبوه بوده اند در دوران باستان نیز گواهی بر استفاده از منابع طبیعی دیگر از جمله نفت و گاز بوده است.

آنچه که روشن است مناطق غرب و جنوب غرب ایران از منابع عمده نفت و گاز
می باشند و در گذشته به دلیل عمق بسیار کم برخی از این سفره های زیرزمینی با فرسایش خاک و با حرکت گسلها و ... باعث تراوش مواد نفتی به بیرون شده و ایرانیان متفکر به استناد اسناد تاریخی بسیاری پیشتر از فلسطینی ها، سومری ها و چینی ها از نفت و گاز به گونه های ابتدایی و تصادفی و بدون برنامه ریزی استفاده می کرده اند که البته بیشتر این مصارف برای پایدار نگه داشتن آتشکده ها بوده است.

اما در دوران معاصر و پس از کشف اولین چاههای نفت در ایران رشد بسیار زیادی در صنعت نفت و گاز ایران مشاهده می شود که آمارهای موجود گویای این امر
می باشند.

نخستین اسناد تاریخ در مورد استفاده از گاز در ایران به زمان قاجاریه و سلطنت ناصرالدین شاه مربوط می شود موقعی که وی در سال 1873 میلادی به لندن سفر کرده بود چراغهای گازی که روشنی بخش معابر بودند.

تعجب وی را برانگیخت و او علاقه مند به بازدید از کارخانه چراغ گاز شد وی پس از بازگشت به ایران دستور احداث و استفاده از کارخانه چراغ گاز را صادر کرد در این رابطه گوشه هایی از کتاب منتظم ناصری گویای بیشتر اصل مطالب است.

اما استفاده محدود از گاز تا سال 1908 میلادی ادامه داشته است که گازهای همراه نفت در آن سالها سوزانده می شده است اما پس از رشد تدریجی صنایع نفت استفاده از گاز طبیعی برای تامین سوخت و محرکه های کمپورسورها و مولدهای برق و مصارف داخلی منازل سازمانی در مناطق نفت خیز مورد توجه واقع شد و در کنار فعالیتهای اصلی مربوط به نفت کوششهای محدودی برای فراورش و استفاده از گاز نیز انجام گرفت.

اولین تجربه مستقل استفاده از گاز خارج از حوزه مناطق نفت خیز به تغذیه کارخانه جدید التاسیس مجتمع کود شیمیایی شیراز بر می گردد که توسط وزارت صنایع معادن وقت در سال 1344 احداث و بهره برداری شد و به همین منظور خط لوله ای به قطر 10 اینچ و طول تقریبی 215 کیلومتر از گچساران به شیراز احداث شد که با نصب یک واحد کوچک نم زدایی به بهره برداری رسید و سالها مورد استفاده بوده است.

 

4- تاریخچه شرکت ملی گاز ایران

در حاصل حاضر در جمهوری اسلامی ایران متولی اصلی تولید و فرآورش و توزیع این ماده حیاتی به عهده مسئولیت شرکت ملی گاز ایران می باشد.

شرکت ملی گاز ایران بعنوان یکی از چهار شرکت اصلی وابسته به وزارت نفت با سرمایه اولیه 25 میلیارد ریال در سال 1344 هجری شمسی مطابق 1965 میلادی تاسیس گردید این شرکت از آغاز کار متناسب با رشد توسعه اقتصادی – اجتماعی کشور و بهره گیری از گاز طبیعی به عنوان یکی از منابع مهم در تامین سوخت و تولید انرژی و تحصیل بخشی از ارز مورد نیاز تدریجا به قابلیتها، توانمندیها و امکانات تولیدی خود (گاز طبیعی) افزوده است.

در سال 1344 بر اساس توافق کلی در زمینه توسعه همکاریهای متقابل ایران و اتحاد جماهیر شوروی با امضای پروتکلی با زمینه صدور گاز ایران بانی تاسیس شرکت ملی گاز ایران در همان سال شد که متعاقب آن قرارداد احداث خط لوله سراسری اول و پالایشگاه بیدبلند نیز آغاز گردید و در همین راستا بهره برداری از کارخانه لوله سازی اهواز در سال 1346 آغاز شد شروع قرارداد صدور گاز به شوروی از سال 1349 آغاز می گردد اما در سالهای قبل از انقلاب اسلامی استفاده از گاز طبیعی در بخش خانگی و تجاری و حتی صنایع بسیار محدود بوده و مجموع مشترکین این شرکت به بیش از 50 هزار مورد نمی رسیده است.

اما هم اینک شرکت ملی گاز ایران به عنوان یکی از شرکتهای معتبر در عرصه فعالیتهای مربوط به صنعت گاز در جهان علاوه بر فعالیتهای داخلی و تامین سوخت صنایع، نیروگاهها و بخشهای تجاری، خانگی در ابعاد بین الملل نیز دارای تحرکات وسیعی شده است و برنامه ریزیهای گسترده و مدونی برای تامین بخش عمده ای از ارز مورد نیاز کشور از طریق صادرات و نیز سرمایه گذاری جهت رشد این صنعت داشته و با به کارگیری نیروهای مختصص در بخشهای مختلف، امکانات و تاسیسات پیشرفته در زمینه گاز فعالیت می نماید و پالایش روزانه نزدیک به 190 میلیون متر مکعب گاز در روز احداث و کنترل 12.730 کیلومتر خطوط انتقال بین شهری فشار قوی، 51 هزار کیلومتر شبکه گذاری و نصب حدود 3 میلیون انشعاب در حدود 346 شهر گاز رسانی به 2400 واحد صنعتی، 18 شهرک صنعتی و بهره مند کردن 31 واحد نیروگاهی از گاز طبیعی به عنوان سوخت و نزدیک به 6 میلیون خانوار بهره مند از گاز طبیعی در کشور از جمله دلایل اهمیت توجه به فعالیت های شرکت ملی گاز ایران می باشد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه........................................................................................................................ 1

فصل 1: آشنایی با محل کار آموزی..................................................................... 24

فصل 2: هزینه های تامین گاز طبیعی.................................................................... 38

فصل 3: مطالب آموزشی........................................................................................ 47

فصل 4 : مدرسان دوره........................................................................................ 130

فصل 5: آموخته های دوره.................................................................................. 132

فصل 6: پیشنهادات و نتیجه گیری....................................................................... 134

 

 

توجه داشته باشید: درصورتی که شما صاحب اثر این فایل می باشید یا به هر دلیلی نسبت به فایل تحقیقاتی مذکور در این پست مالکیت معنوی دارید و درخواست حذف آن را دارید، در واتس آپ به شماره 09100636002 پیام دهید تا ظرف 24 ساعت نسبت به حذف فایل از روی سایت دانشجوسرا اقدام شود. در صورت تمایل و درخواست، دو مقاله به صورت رایگان (به نام پژوهشگر و دانشجو) در مجلات علمی معتبر پذیرش شده و چاپ می گردد. ((حفظ حقوق معنوی صاحب اثر در اولویت فعالیت سایت دانشجوسرا می باشد))