سایت دانشجو سرا

بررسي اثر بازيهاي آموزش بر يادگيري مفاهيم اساسي برنامه درسي رياضي دانش آموزان

  

 

توجه داشته باشید: درصورتی که شما صاحب اثر این فایل می باشید یا به هر دلیلی نسبت به فایل تحقیقاتی مذکور در این پست مالکیت معنوی دارید و درخواست حذف آن را دارید، در واتس آپ به شماره 09100636002 پیام دهید تا ظرف 24 ساعت نسبت به حذف فایل از روی سایت دانشجوسرا اقدام شود. در صورت تمایل و درخواست، دو مقاله به صورت رایگان (به نام پژوهشگر و دانشجو) در مجلات علمی معتبر پذیرش شده و چاپ می گردد. ((حفظ حقوق معنوی صاحب اثر در اولویت فعالیت سایت دانشجوسرا می باشد))

 

 

مقدمه

کلیه فعالیتهای آموزشی و پرورشی در رشد و شکوفایی استعدادها و تواناییهای کودک تاًثیر بسزایی دارند. مفاهیم ریاضی یکی از اثر بخش ترین مواد آموزشی در این دوره‌هاست. شاید ساده ترین توضیح در مورد علت یادگیری ریاضیات، آن باشد که ریاضیات با زندگی ما و به طور کلی با جهان اطراف ما عجین شده است. ریاضیات یکی از کلیدهای اصلی درک جهان محسوب می‌شود و به قول گالیله "طبیعت با زبان ریاضیات سخن می‌گوید"(ریس و همکاران[1]، ترجمه نوروزیان، 1381).

بنابراین با توجه به اهمیتی که ریاضیات در زندگی ما دارد، بحث درباره اهمیت یادگیری و آموزش آن بیهوده به نظر می‌رسد. پیشرفتهای سریع علم و تکنولوژی و تاًثیر آن در زندگی بشر لزوم آشنایی به ریاضی حتی برای افرادی که به ساده ترین مشاغل اشتغال دارند را نمایان می‌سازد(شکوهی، 1363). در عین حال، هدف اساسی هر نظام آموزشی این است که مهارتهای لازم را به افراد ارائه کند تا بتوانند به عنوان عضوی مفید در جامعه نقش مؤثری ایفا کنند و موجبات رشد و پیشرفت آن را فراهم نمایند. با توجه به ویژگیها و شرایط جهان امروز، ریاضیات در ارائه و انتقال این دانش و مهارتها سهم بسزایی دارد(برومز و همکاران[2]، ترجمه کرامتی،1382).

با توجه به اهمیت ریاضیات آموزش آن قرنهاست وارد تمدن بشری شده است، در حدود چهارصد سال قبل از میلاد، شمارش به عنوان یک موضوع درسی در یونان تدریس می‌شده است و حتی در مدرسه افلاطون فلسفه نیز از طریق مفاهیم ریاضی آموزش داده می‌شد. در قرن نوزدهم انگلیسی‌ها ریاضی را در برنامه آموزش عمومی مدارس گنجانیدند، از آن زمان تا کنون در جوامع گوناگون آموزش ریاضی مورد توجه قرار گرفته و یکی از اجزاء اصلی برنامه آموزش عمومی شده است(برومز و همکاران، ترجمه کرامتی، 1382). آموزش ریاضی به کوشش افرادی چون فروبل[3]، کلاین[4]، بورباکی[5]، گاتینو[6] مورد بررسی قرار گرفته و آثار پیاژه[7] در مورد چگونگی یادگیری ریاضیات و کاربرد آن در آموزش و پرورش، مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات پیاژه، فروبل و دیگران بیانگر ضرورت آموزش ریاضیات به همه افراد جامعه می‌باشند(کولایی نژاد،1385). بنابراین ریاضی را باید به همه افراد جامعه آموزش داد. اما آنچه در آموزش ریاضیات حائز اهمیت است، درک مطلب می‌باشد. آموختن و درک اصول اساسی یک موضوع تنها در فرا گرفتن اصول کلی آن خلاصه نمی شود بلکه باید از توانایی کشف جدید و حل مساًله برخوردار باشد. متخصصان برنامه ریزی درسی معتقدند که؛ اصول اساسی موضوعات درسی باید به گونه ای ارائه شوند که کشف نهایی مجهولات توسط دانش آموز صورت پذیرد. پس برای اینکه کودک بتواند مسائل ریاضی را درک کرده و به کشف مجهولات بپردازد آموزش باید با محیط زندگی وی مرتبط شود(صفوی، 1389). مواد درسی باید رشد بدنی، عقلانی، اجتماعی و عاطفی شاگردان را تسهیل نموده و متناسب با احتیاجات، استعدادها، علایق و رغبت های آنان باشد(شریعتمداری، 1384،). بنابراین آموزش ریاضیات باید با استفاده از محیط زندگی و حواس مختلف شاگرد صورت پذیرد و فعالیتهایی تدارک دیده شود که دانش آموز را درگیر کند و مورد علاقه وی باشد تا یادگیری صحیح صورت پذیرد و نیز معلمان باید حل مساًله را به دانش آموزان بیاموزند و هدفهای متعالی تری را برای آموزش ریاضی در نظر گیرند(برومز و همکاران ، ترجمه کرامتی، 1382). کودکان سالهای نخست ابتدایی از طریق در گیری و کار کردن مستقیم با اشیاء و امور محسوس مفاهیم مختلف را می‌آموزند و کار کردن با کلمات و سایر نمادها به خوبی اشیاء و امور محسوس در کودکان یادگیری ایجاد نمی کند(سیف، 1390). پیاژه معتقد است که برای اینکه دانش آموز مفاهیم را به صورت روشن و دقیق درک نماید باید شخصاً به تجربه بپردازد و از راه دستکاری اشیاء روابط را درک کند(شکوهی، 1363). بنابراین نظام آموزشی و معلم باید بکوشند تا دانش آموزان اشیاء و امور مختلف را ببینند، دستکاری کنند تا فرا گیرند. این گونه فعالیتها درک مفاهیم مختلف را برای دانش آموزان میسر می‌سازند. معلمان می‌توانند به جای اینکه اطلاعات را به صورت مستقیم و از راه توضیحات کلامی در اختیار دانش آموز قرار دهند برای آنان مجموعه‌های از فعالیتهای متنوع از جمله وسایل مختلف هنری، دستی، مکعب‌های چوبی، معماها و مانند اینها فراهم آورند تا آنها بتوانند مفاهیم ریاضی را بهتر درک کرده و به کشف دانش بپردازند(برک[8]، 2000، به نقل از اخواست، 1388).

جان دیویی[9](1859) معتقد است که معلم باید مطالب و مفاهیم مورد نظر برای یادگیری را برای دانش آموزان معنادار کند. از نظر دیویی یادگیری براساس عمل یک اصل مهم آموزشی است و مدرسه باید شرایط را برای فعالیت دانش آموز در جهت یادگیری بهتر فراهم نماید( بیدکی، 1388).

یکی از راههایی مرتبط با زندگی کودکان بازی[10] است. در عین حال بازی مورد علاقه کودک است و در بازی این خود کودک است که فعالیت می‌کند. بازی یکی از موثرترین و بهترین راههای آموزش به کودکان است. آموزش از راه بازی چند مزیت دارد، از آنجایی که دانش آموزان بازی را دوست دارند و نیز در موقعیت بازی خود درگیر هستند و بازی موقعیتهای پیچیده زندگی و مفاهیم مشکل آموزشی را به گونه ای ساده نمایان می‌کند، آنان دچار رخوت نمی شوند و در نتیجه مفاهیم را به راحتی می‌آموزند(اخواست، 1388).

بازی از نظر فروبل بالاترین مرحله رشد کودک است. بازی از نظر فروبل امری سطحی و بیهوده نیست، از نظر وی بازی از اهمیت بسزایی برخوردار است، او بازی را بیش از تفریح و لذت جویی تلقی می‌کرد و آن را سازنده و آموزش دهنده می‌دانست. فروبل با توسل به بازی به عنوان الگوی آموزش و برنامه درسی توانست طرح آموزشی خود را براساس بازی بنیان نهد و با استفاده از روش خاص خود که مبتنی بر بازی بود به کودکان آموزش دهد(مفیدی، 1389). بازی عشق همه کودکان است، بازیهای ریاضی می‌توانند موجب شوند که بچه‌ها ریاضیات را بهتر فراگرفته و به یادگیری آن عشق ورزند و آنان را به سوی راهبردهای حل مسئله سوق دهند(برومز و همکاران، ترجمه کرامتی، 1382).

نتایج تحقیقات پیشین مؤید آن است که بازیهای آموزشی بر افزایش انگیزه پیشرفت ریاضیات و افزایش تجارب یادگیری(کاپرز[11]، 2009، زاسکین[12]، 2004، کبریت چی[13]، 2008، بُرن هاید[14]، 2006 و کروا[15]، 2002) بهبود روابط اجتماعی دانش آموزان با یکدیگر و با معلم(اسنایدر[16]، 2001) خودکارآمدی(ریتزهاپت و همکاران[17]، 2009) و افزایش انگیزه تحصیلی(انجمن مدارس الجزایر[18]، 2011) بهبوذ عملکرد ریاضی در مفاهیم عددنویسی، مقایسه اعداد، جمع و تفریق اعداد(استنارد[19]، 1999، ریکس[20]، 2006، سالی[21]، 2003، هریس[22]، 2007، هایز[23]، 2005) مؤثرند. براساس شواهد موجود این پژوهش در صدد بررسی اثر بازیهای آموزشی بر یادگیری مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی دانش آموزان پایه اول ابتدایی است.موزشی

 

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی اثر بازیهای آموزشی بر یادگیری مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی دانش آموزان بود. این پژوهش به روش نیمه تجربی و با بهره گیری از آزمون مقدماتی، نهایی و مرحله پیگیری با گروه شاهد بود. جامعه مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه اول ابتدایی شهرری در سال تحصیلی 90- 1389 بود. حجم نمونه شامل 50 نفر که با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شد. جهت جمع آوری داده ها از آزمون یادگیری مفاهیم اساسی ریاضی دارای 60 سوال در چهار زمینه مفاهیم عددنویسی، کمتر، بیشتر و مساوی، جمع و تفریق و بازیهای آموزشی طی 24 جلسه هر جلسه دو ساعت اجرا شد. جهت تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آمار استنباطی (t همبسته و آزمون تحلیل واریانس دوطرفه از طریق رتبه) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که:

1) میزان یادگیری مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی( مفاهیم عددنویسی، کمتر، بیشتر و مساوی، جمع و تفریق) دانش آموزانی که بازیهای آموزشی را دریافت کرده اند بیشتر از میزان یادگیری دانش آموزانی است که بازیهای آموزشی را دریافت نکرده اند.

2) بازیهای آموزشی بر میزان یادگیری مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی دانش آموزان در طول زمان از پایداری مناسبی برخوردار است.

نتايج اين پژوهش نشان داد كه بازیهای آموزشی بر میزان یادگیری مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی و خرده مقیاسهای آن شامل ( مفهوم عددنویسی، کمتر، بیشترو مساوی، جمع اعداد و تفریق اعداد) بر دانش آموزان دختر پایه اول ابتدایی تأثير دارد. در اين راستا به معلمان و مربيان پايه اول در سراسر كشور توصيه مي‌شود در موضوع آموزش مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی پايه اول اهتمام و عنايت خود را در بهره گيري از بازيهاي آموزشي براي دانش آموزان به كار ببندند.

کلید واژه: بازیهای آموزشی، یادگیری، مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی.

«فهرست مطالب»

عنوان صفحه

 

چکیده........................................................................................................................ 1

قصل اول(طرح پژوهش)............................................................................................. 2

مقدمه..................................................................................................................... 3

بیان موضوع پژوهش................................................................................................ 6

اهداف پژوهش........................................................................................................ 8

اهداف کلی پژوهش................................................................................................ 8

اهداف ویژه پژوهش................................................................................................ 8

فرضیه‌های پژوهش.................................................................................................. 8

روش انجام پژوهش................................................................................................. 9

جامعه آماری.......................................................................................................... 10

حجم نمونه............................................................................................................ 10

روش گردآوری داده ها و ابزارهای آن.................................................................... 11

روش تجزیه و تحلیل داده ها.................................................................................. 12

اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش......................................................................... 13

محدودیت‌های پژوهش........................................................................................... 14

محدودیت های در اختیار پژوهشگر........................................................................ 14

- محدودیت های خارج از اختیار پژوهشگر........................................................... 15

تعریف واژه‌ها و اصطلاحات................................................................................... 15

تعریف مفهومی واژه ها و اصطلاحات..................................................................... 15

تعریف عملیاتی واژه ها و اصطلاحات..................................................................... 16

 

فصل دوم (سابقه موضوع پژوهش)............................................................................. 17

مقدمه.................................................................................................................... 18

مواضع نظریه پردازان دررابطه با موضوع پژوهش.................................................... 18

یادگیری................................................................................................................. 18

تعریف یادگیری...................................................................................................... 18

نظریه های یادگیری................................................................................................. 19

1) نظریه شرطی..................................................................................................... 19

2) نظریه شناختی.................................................................................................... 19

عوامل مؤثر در یادگیری......................................................................................... 20

روش آموزش و تدریس......................................................................................... 22

طبقه بندی روشهای تدریس.................................................................................... 22

ویژگی‌های روشهای تدریس در دوره ابتدایی.......................................................... 23

ریاضیات و آموزش آن........................................................................................... 24

تاریخچه آموزش ریاضیات در دوره ابتدایی............................................................ 24

ضرورت آموزش ریاضیات در دوره ابتدایی............................................................ 26

اهداف آموزش ریاضیات در دوره ابتدایی............................................................... 27

محتوای آموزش ریاضیات در دوره ابتدایی............................................................. 28

محتوای آموزش ریاضیات در پایه اول ابتدایی........................................................ 28

مفهوم عددنویسی................................................................................................... 29

مفهوم جمع............................................................................................................ 30

مفهوم تفریق........................................................................................................... 30

مراحل تدریس ریاضیات در دوره ابتدایی............................................................... 31

مرحله مجسم......................................................................................................... 31

مرحله نیمه مجسم.................................................................................................. 31

مرحله مجرد........................................................................................................... 31

روشهای تدریس ریاضیات در دوره ابتدایی............................................................. 31

روشهای غیرفعال.................................................................................................... 31

روشهای فعال......................................................................................................... 32

روش بازی در تدریس ریاضیات............................................................................. 33

بازی...................................................................................................................... 33

تعریف بازی........................................................................................................... 34

اهمیت بازی........................................................................................................... 36

دیدگاه اسلام و دانشمندان اسلامی درباره بازی....................................................... 37

دیدگاه نظریه پردازان درباره بازی........................................................................... 38

ارزش بازی............................................................................................................ 40

ارزش جسمانی بازی.............................................................................................. 40

ارزش اجتماعی بازی.............................................................................................. 41

ارزش اخلاقی و عاطفی بازی................................................................................. 42

ارزش آموزشی و تربیتی بازی................................................................................ 42

آثار تربیتی بازی در کودکان................................................................................... 43

بازیهای آموزشی.................................................................................................... 44

تعریف بازیهای آموزشی......................................................................................... 45

تاریخچه بازیهای آموزشی...................................................................................... 47

ضرورت استفاده از بازیهای آموزشی در آموزش کودکان....................................... 48

1) ارتقاء یادگیری دانش آموزان............................................................................. 48

2) انگیزه ها و علائق دانش آموزان......................................................................... 48

3) تناسب بازهای آموزشی با سبک های مختلف یادگیری دانش آموزان................... 49

4) اجتماعی شدن دانش آموزان.............................................................................. 49

5) رشد مهارت حل مسأله در دانش آموزان........................................................... 49

ضرورت استفاده ار بازیهای آموزشی در آموزش ریاضیات..................................... 50

بررسی تحقیقات انجام مرتبط با موضوع پژوهش...................................................... 51

تحقیقات انجام شده در داخل ایران......................................................................... 51

تحقیقات انجام شده در خارج از ایران.................................................................... 57

جمع بندی نتایج تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور............................. 64

 

فصل سوم (روش اجرای پژوهش).............................................................................. 66

مقدمه.................................................................................................................... 67

روش انجام پژوهش.............................................................................................. 67

جامعه آماری.......................................................................................................... 68

حجم نمونه............................................................................................................ 68

روش نمونه گیری................................................................................................... 69

روش گردآوری داده‌ها و ابزارهای آن..................................................................... 70

تعیین روایی........................................................................................................... 72

روایی محتوایی...................................................................................................... 72

محاسبه ضریب پایایی............................................................................................. 72

روش تجزیه و تحلیل داده‌ها................................................................................... 72

 

فصل چهارم (یافته ها و تجزیه و تحلیل آنها)............................................................. 74

مقدمه.................................................................................................................... 75

یافته های توصیفی ................................................................................................. 75

یافته های استنباطی ................................................................................................ 81

 

فصل پنجم (خلاصه پژوهش، بحث و نتیجه گیری و پیشنهادها).................................... 90

مقدمه.................................................................................................................... 91

خلاصه پژوهش...................................................................................................... 91

بحث پیرامون فرضیه‌های پژوهش............................................................................ 92

بررسی فرضیه اول پژوهش..................................................................................... 92

بررسی فرضیه دوم پژوهش..................................................................................... 94

بررسی فرضیه سوم پژوهش.................................................................................... 96

بررسی فرضیه چهارم پژوهش................................................................................. 98

بررسی فرضیه پنجم پژوهش.................................................................................. 100

نتایج کلی پژوهش................................................................................................. 106

پیشنهادهای پژوهش............................................................................................... 107

پیشنهادهای مبتنی بر یافته های پژوهش .................................................................. 107

پیشنهادهای پژوهشی.............................................................................................. 108

منابع و مأخذ......................................................................................................... 109

منابع فارسی.......................................................................................................... 109

منابع انگلیسی........................................................................................................ 111

پیوست‌ها.............................................................................................................. 123

پیوست الف.......................................................................................................... 124

پیوست ب............................................................................................................ 141

«فهرست جداول»

شماره جداول عنوان صفحه

 

1-1، آزمون سنجش میزان یادگیری مفاهیم اساسی ریاضی دانش آموزان................................................ 11

2-1، بازیهای آموزشی بر حسب مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی...................................................... 12

1- 2، محتوای کتاب درسی ریاضی پایه اول ابتدایی................................................................................... 29

1-3 ،آزمون سنجش میزان یادگیری مفاهیم اساسی ریاضی دانش آموزان................................................ 70

2-3، بازیهای آموزشی بر حسب مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی...................................................... 71

1 - 4، مشخصه‌های آماری مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی گروه تجربی و شاهد در مرحله آزمون مقدماتی 75

2- 4، مشخصه‌های آماری مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی گروه تجربی و شاهد در مرحله آزمون نهایی77

3- 4، میانگین و انحراف معیار مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی افراد گروه تجربی و شاهد در مرحله آزمون مقدماتی، آزمون نهایی 78

4- 4، تفاوت میانگین و انحراف معیار مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی افراد گروه تجربی و شاهد در مرحله آزمون نهایی نسبت به مرحله آزمون مقدماتی.................................................................................................................................................. 79

5- 4، نتیجه حاصل از اجرای آزمون تحلیل واریانس درطرفه از طریق رتبه برای مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی بین دانش آموزان گروه تجربی................................................................................................................................................................. 80

6- 4، میانگین و انحراف معیار مفهوم عددنویسی افراد گروه تجربی و گروه شاهد در مرحله آزمون مقدماتی، آزمون نهایی. 81

7- 4، آزمون t همبسته برای مقایسه تغییرات مفهوم عددنویسی دانش آموزان بین دو گروه تجربی و شاهد82

8- 4، میانگین و انحراف معیار مفاهیم کمتر، بیشتر و مساوی افراد گروه تجربی و گروه شاهد در مرحله آزمون مقدماتی، آزمون نهایی 83

9- 4، آزمون t همبسته برای مقایسه تغییرات مفاهیم کمتر، بیشتر و مساوی دانش آموزان بین دو گروه تجربی و شاهد 84

10- 4، میانگین و انحراف معیار مفهوم جمع اعداد افراد گروه تجربی و گروه شاهد در مرحله آزمون مقدماتی، آزمون نهایی 85

11- 4، آزمون t همبسته برای مقایسه تغییرات مفهوم جمع اعداد دانش آموزان بین دو گروه تجربی و شاهد86

12- 4، میانگین و انحراف معیار مفهوم تفریق اعداد افراد گروه تجربی و گروه شاهد در مرحله آزمون مقدماتی، آزمون نهایی. 87

13- 4، آزمون t همبسته برای مقایسه تغییرات مفهوم تفریق اعداد دانش آموزان بین دو گروه تجربی و شاهد88

14- 4، نتایج آزمون t همبسته برای مقایسه پایداری میزان یادگیری دانش آموزان گروه تجربی در مرحله آزمون نهایی و پیگیری 89

«فهرست نمودارها»

شماره نمودارها عنوان صفحه

 

1- 4، مقایسه میانگین مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی گروه تجربی و شاهد در مرحله آزمون مقدماتی76

2 - 4، مقایسه میانگین مفاهیم اساسی برنامه درسی ریاضی گروه تجربی و شاهد در مرحله آزمون نهایی77

 

 

 

توجه داشته باشید: درصورتی که شما صاحب اثر این فایل می باشید یا به هر دلیلی نسبت به فایل تحقیقاتی مذکور در این پست مالکیت معنوی دارید و درخواست حذف آن را دارید، در واتس آپ به شماره 09100636002 پیام دهید تا ظرف 24 ساعت نسبت به حذف فایل از روی سایت دانشجوسرا اقدام شود. در صورت تمایل و درخواست، دو مقاله به صورت رایگان (به نام پژوهشگر و دانشجو) در مجلات علمی معتبر پذیرش شده و چاپ می گردد. ((حفظ حقوق معنوی صاحب اثر در اولویت فعالیت سایت دانشجوسرا می باشد))